علت برخی بدرفتاری‌ها در اتاق زایمان چیست؟
مادرِ درحال وضع حمل، یک فرشته مقدس و قابل احترام است که باید با ملایمت با او رفتار شود، اما برخی از پزشکان و پرستاران این حق بیمار را رعایت نکرده و آن را زیر پا می‌گذارند.
به گزارش پایگاه خبری شهرضافردا، یکی از مخاطبان، با گلایه از برخورد بد پرستاران و کادر پزشکی برخی از بیمارستان‌های دولتی با مادران باردار در اتاق زایمان،می‌گوید: «اخلاق بد بعضی از پرستاران فعال در اتاق زایمان برخی از بیمارستان‌های دولتی، امری شایع بوده و اغلب مادران از این مسئله گلایه دارند.
مادرانی که به بیمارستان‌های دولتی مراجعه می‌کنند، در کنار تحمل درد و فشار زایمان، باید از اخلاق بد پرستاران و استرس مزاحمت‌های دانشجویان پرستاری و… واهمه داشته باشند. حتی در بعضی مواقع زن زائو از ترس رفتار پرستاران بداخلاق، جرأت داد کشیدن هم ندارد…
بی‌تابی و گریه ناشی از درد و اضطراب، طبیعی‌ترین واکنش‌هایی است که یک زن در هنگام زایمان می‌تواند از خود نشان دهد. کادر درمان باید مادر در حال زایمان را آرام و او را درک کنند نه اینکه با فحاشی و رفتار نامناسب او را پریشان کنند.»
«ضرورت توجه به رفتار محترمانه با مادران هنگام زایمان» و «برخورد با پرستاران بداخلاق در اتاق زایمان» از جمله پویش‌هایی است که توسط تعداد زیادی از مخاطبان به ثبت رسیده و آمار بالای امضای این پویش‌ها، بیانگر وسعت این مسئله است؛ درحالی که مادرِ درحال وضع حمل، یک فرشته مقدس و قابل احترام است که باید با ملایمت با او رفتار شود، اما برخی از پزشکان و پرستاران این حق بیمار را رعایت نکرده و آن را زیر پا می‌گذارند.
اما علت برخورد نامناسب برخی از کادر پزشکی با زنان زائو چیست؟ آیا به این پزشکان در دوران تحصیل، آموزش‌های پزشکی داده نمی‌شود؟ آیا این نوع برخورد با بیمار در اتاق زایمان قانونی است؟ اخلاق پزشکی در این خصوص چه نظری دارد؟
علت بدرفتاری کادر درمانی اتاق زایمان چیست؟
«سید علی انجو» عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و دبیر کمیته ملی اخلاق بالینی وزارت بهداشت، در خصوص برخی از بدرفتاری ها در محیط‌های درمانی از جمله در بخش های زایمان و مامایی می‌گوید: «در کشور ایران متخصص‌های زنان، بسیار زحمت‌کش و پرتلاش هستند. آنها تنها متخصصانی هستند که حداقل با جان دو انسان سروکار دارند. یعنی اگر دچار خطا شوند، همزمان به دو یا چندنفر آسیب می‌رسانند. حتی در صورت اشتباه این پزشکان، ممکن است یک خانم رحم یا قدرت باروری‌اش را از دست بدهد. بنابراین زنان و زایمان بسیار رشته پراسترس و پرتنشی است.
یک مسئله دیگری که بر این موضوع تأثیرگذار است فشارهای جسمی و روانی دوره دستیاری تخصصی رشته زنان است. فشارکاری و کشیک‌هایی که این افراد باید سپری کنند، در این مسئله موثر است. دستیاران تخصصی اغلب در محدوده سنی بالای ۲۸-۲۷ سال هستند. بعضی از آنها متأهل هستند، بچه کوچک دارند، در قبال همسر و فرزندان شان مسؤولیت و مثل هر بانوی دیگری که وظایف مادری و همسری دارند؛ از آنها انتظاراتی در محیط خانواده وجود دارد.
اما این پزشکان جوان معمولاً به دلیل شرایط کاری نمی‌توانند این انتظارات را به طور شایسته‌ای برآورده کنند. در بعضی از موارد به خصوص در سال اول دستیاری به علت فشردگی کشیک‌ها ممکن است این بانوان در همان آغاز دوره رزیدنتی‌شان نتوانند تا چندماه از بیمارستان بیرون بروند.
از آنجا که این افراد هم مسؤولیت جان دو انسان برگردنشان است، خودشان تحت فشار هستند و هم سنگینی بار فعالیت‌های درمانی در بیمارستان‌های آموزشی بالا و تعداد مراجعه‌کنندگان زیاد است، فشار از چند سو بر آنان مضاعف میشود. همچنین درمان‌های زنان و زایمان اصلاً قابل پیش بینی نیست و خدمت رسانی در این شغل ساعت خاصی ندارد. ممکن است یک بیمار در نیمه شب زایمان کند، یا بدحال شود در آن صورت بی‌خوابی هم به مشکلات فوق اضافه می شود.»
حقوق ۸میلیون تومانی؛ دردی اضافه بر درد پرستاران
وی در ادامه در خصوص فشارهای مالی این پزشکان می‌گوید: «این پزشکان جوان به ذات آدم‌های مهربانی بوده و نوزادان را دوست دارند و علاقمند به کمک به مادران باردار هستند که وارد این رشته شده‌اند، اما فشار کار ممکن است افراد را از حالت عادی خارج کند. این افراد هرکدام به اندازه سه یا چهار نفر متخصص، تمام وقت برای بیمارستان ها کار می‌کنند، اما چون نیروی آموزشی محسوب می‌شوند ماهی هشت میلیون تومان حقوق می‌گیرند.
این همکاران ما به خاطر پول کار نمی‌کنند اما وقتی کسی تمام وقتش را در بیمارستان می‌گذراند، پول می‌تواند بخشی از مشکلاتش را پوشش دهد. این فرد می‌تواند برای فرزند کوچکش پرستار بگیرد، می‌تواند اگر فرزندش مریض شد و خودش کشیک بود تاکسی اینترنتی بگیرد و از پرستار بخواهد بچه بیمارش را به بیمارستان یا مطب پزشک کودکان ببرد…
اما با همه این اوصاف و با آنکه این شرایط را درک می‌کنیم و وظیفه داریم شرایط را مثل سایر نقاط دنیا تغییر دهیم و فشار این دوران را معقول کنیم، این فشارها نباید دلیل و توجیهی برای پرخاشگری‌هایی که گاهی با بیماران میشود، باشد. ما پزشکان در هیچ شرایطی اجازه توهین یا پرخاشگری و بی‌ادبی به بیماران نداریم.»
پرستارانی که ۷۲ ساعت کشیک می‌دهند
وی در ادامه می‌گوید: «به عنوان کمیته اخلاق بالینی وظیفه خود می‌دانیم در جهت کاهش مشکلات دوران دستیاری و رزیدنتی که موجب ایجاد یک فضای سخت و پرتنش در بیمارستان‌های آموزشی شده است، کوشا باشیم. در دهه ۱۹۷۰ یک تفکر و سیستم آموزشی به نام فلوتینگ وجود داشت. در این سیستم نگاه اساتید آموزش‌دهنده این بود که اگر رزیدنت «به خصوص رزیدنت جراحی» را در دریایی از مشکلات غوطه‌ور کند، او پزشک متخصص ماهر و جراح حاذقی خواهد شد.
البته باید توجه داشت که این غوطه وری در دریای مشکلات با نظارت مستقیم، دقیق و جدی پزشکان عضو هیئت علمی بوده است با این وجود در آغاز دهه ۱۹۸۰ به خاطر بالا بودن آمار خطاهای حرفه‌ای از برنامه فلوتینگ عقب نشینی کردند و سقف کشیک مجاز برای افراد قرار دادند، اکنون دیگر بخش‌های آموزشی دنیا اجازه ندارند یک رزیدنت را ۷۲ ساعت پشت سرهم کشیک بگذارند.
کسی که شب گذشته کشیک بوده است روز بعد باید برای استراحت آزاد شود. در حال حاضر در برخی از نظام‌های آموزشی ما متأسفانه همان سیستم فلوتینگ هم درست اجرا نمی‌شود. چرا که در چنین بخش‌هایی گاهی استاد بر دستیارانش نظارتی ندارد و همزمان که باید در بیمارستان آموزشی بر رزیدنت‌ها نظارت کند و به آنها آموزش دهد، در مطب و محیط‌های درمانی غیر آموزشی مشغول خدمات غیرآموزشی است.
به نظر می رسد این رویه باید تغییر کند، لازم نیست که بعضی از بخش‌ها آموزشی باشند. باید با حمایت سازمان‌های بودجه‌ای کشور زمینه برای اینکه در این بخش‌ها متخصص استخدام کنند، فراهم شود تا به تدریج به مرتبه‌ای برسیم که پزشکان هیئت علمی پس از تأمین معاش مطابق شأن آنان، آن گونه که در تمام دنیا رایج است با حضور در بیمارستان بر رزیدنت‌هایشان نظارت داشته باشند و آنان را از مراتب دانش و آموزش های خود بهره‌مند کنند.»
برخورد وزارت بهداشت با بدرفتاری کادر درمان
وی در ادامه بدرفتاری برخی از پرستاران و کادر پزشکی با مادران در حال زایمان را غیرقابل قبول دانسته و در خصوص برخورد وزارت بهداشت با آنها می‌گوید: «هم فضای بین رزیدنت‌ها و هم فضای رفتاری پزشک و بیمار در برخی موارد مناسب نیست. گاهی وقت‌ها کادر درمانی با بیمار خوب رفتار نمی‌کنند یا از کلمات توهین‌آمیزی نسبت به بیمار استفاده می‌کنند. حتی در مواردی پرخاشگری‌های فیزیکی هم مشاهده میشود که این مسئله به هیچ وجه منطقی و قابل قبول نیست.
اگر از سمت بیمار گزارشی در خصوص بدرفتاری کادر درمان با او به معاونت‌های درمان داده شود، حتماً با آن متخصص یا کادر درمان برخورد خواهدشد. زیرا برخورد نامناسب با بیمار، تبعاتی برای فرد داشته و در آینده او تأثیرگذار خواهد بود. امیدوارم که بتوانیم با آموزش و بهتر کردن شرایط این مشکلات را کمتر کنیم.»
بیمار می‌تواند از پزشک و پرستار خود شکایت کند
دبیر کمیته اخلاقی وزارت بهداشت شکایت از پزشک و پرستاران بداخلاق و بدرفتار را حق بیمار دانسته و توضیح می‌دهد: «مطابق محور پنجم منشور حقوق بیمار در جمهوری اسلامی ایران، بیمار حق دارد در مواردی که حقی از او در فرآیند درمان ضایع شده، از طریق شکایت، رسیدگی و پیگیری احقاق حقوق خود را بخواهد.
به این منظور مراکز مختلفی وجود دارد که بیماران می‌توانند از بدرفتاری پزشک و نیروهای مرکز درمانی مورد نظر خود شکایت کنند. عنوان محور پنجم منشور حقوق بیمار، نظام کارآمد رسیدگی به شکایات است. بیماران می‌توانند در همان زمانی که در تخت بیمارستان هستند، از پزشک خود شکایت کرده و تیم درمان هم نمی‌تواند به دلیل شکایت کردن بیمار، از کیفیت ارائه خدمات خود کم کنند.
روش‌های شکایت از کادر درمانی، مراجعه به معاونت‌های درمان دانشگاه‌های علوم‌پزشکی، سازمان نظام پزشکی و دادسرای ویژه جرایم پزشکی است. همچنین اگر بیماران در بحث‌هایی مربوط به تعرفه و زیرمیزی دچار مشکل شده باشند، می‌توانند به شوراهای حل اختلاف مراجعه و شکایت کنند.
البته ما تمایل نداریم که فضای شکایت و مواجهه‌های قانونی بر ارتباط پزشک و بیمار اتفاق بیفتد. درست و اخلاقی آن است که روابط پزشک و بیمار مهربانانه باشد اما اگر هیچ چاره‌ای برای حل مهربانانه مسائل وجود ندارد گریزی از شکایت نیست.
توصیه ما به بیماران آن است که به حقوق خود آگاهی داشته باشند و در حفظ و ارتقاء رابطه مهربانانه با پزشک و کادر درمان بکوشند. نمی‌شود در بیمارستان یا اورژانس به پرستار یا پزشک پرخاشگری و توهین کنیم یا با آنان برخورد فیزیکی و کتک کاری راه بیندازیم «متأسفانه در برخی از مناطق رخ داده است» و از آن ها انتظار داشته باشیم همچنان لبخند بزنند.
در اکثر موارد همکاران ما وقار خود را حفظ کرده و رفتار حرفه‌ای بروز می‌دهند، چرا که آنان در طول دوران آموزش و در کشیک‌ها صبوری و مهربانی را تمرین می‌کنند. اما در هر صنفی افراد آرام و افراد هیجانی وجود دارند.
همچنین از پزشکان و سایر همکاران ارائه دهنده مراقبت می‌خواهیم تا با بیماران رابطه خوب و دوستانه‌ای برقرار کنند. امیدواریم رضایتمندی افراد به شکلی باشد که نیازی به شکایت نداشته باشند.»
پایان پیام/خبرگزاری فارس
